Een persoonlijk verhaal
Ik ben in korte tijd zowel mijn vader als mijn moeder verloren. Mijn vader werd in 2017 plots in het ziekenhuis opgenomen, waar bleek dat het een wonder was dat hij nog leefde. Er was van alles mis, waaronder hart en longen en hij is dan ook niet meer thuisgekomen.
Vanaf dat moment werd meteen duidelijk, maar dat wisten we eigenlijk al, dat het heengaan van mijn moeder niet lang op zich zou laten wachten. Aan de hand van ondraaglijk lijden, zowel geestelijk als lichamelijk, heeft ze aan de hand van euthanasie die keuze dan ook een jaar later genomen.
Na de crematie van mijn vader was spijt het overheersende gevoel. Door de plechtigheid en het contact met familie kwam ik erachter dat ik, zeker over zijn eerste helft van zijn leven, een hoop dingen helemaal niet wist. Bij mijn moeders verscheiden was dat gevoel vooral opluchting, omdat het zo duidelijk was dat ze het leven niet meer aankon zonder pa.
Nu ben ik een pragmatisch, een nuchter mens en agnost, kan ik goed relativeren vooral vanuit een, naar ik hoop, gezond gevoel voor humor. Emotioneel gezien had ik dan ook weinig moeite met het heengaan van mijn ouders en was er dus nauwelijks sprake van enige rouwverwerking. Daarna heb ik echter wel een periode gekend waar ik meer dan normaal over de dood nagedacht heb. Merkwaardig genoeg speelde daarin de speelfilm Lucy met Scarlett Johansson, waarin een vrouw onder invloed van drugs haar gehele hersencapaciteit leert gebruiken, een aparte rol. Ze overleeft het niet, maar het zette mij aan het denken over wat er mogelijk met de geest kan gebeuren na de dood. Deze gedachtegang werd gecombineerd met een overweldigend gevoel dat er dadelijk gewoon niets meer is en de unieke persoonlijkheid van ieder mens in principe verloren gaat. Die periode is nu voorbij en ik berust nu in het onvermijdelijke.
Elk rouwproces is uniek
We rouwen als er iets in ons leven gebeurt waar we verdriet van ondervinden. Een van de sterkste uitingen daarvan vindt plaats wanneer er een vriend of familielid komt te overlijden. Vanaf dat moment hebben we te maken met de zogenaamde rouwverwerking, het individuele, maar ook gezamenlijke proces van hoe om te gaan met dit verlies.
Nu is rouwverwerking voor elk mens een absolute unieke gebeurtenis. Men kan weliswaar, en dat gebeurt dan ook, een heleboel delen met anderen en dat maakt in veel gevallen het rouwproces wat lichter, maar er zijn twee heel specifieke redenen waarom het zo uniek is.
We worden geboren, groeien op en krijgen in eerste instantie denkbeelden en filosofieën van onze ouders en opvoeders mee. Deze wordt in de loop van tijd aangevuld met geheel eigen ideeën hoe het leven, maar ook de dood eruit zou moeten zien. Omdat mensen allemaal op een net iets andere manier door dit proces gaan, kunnen we ervan uitgaan dat ook de rouwverwerking voor eenieder net iets anders is.
- Geen relatie is hetzelfde
Dit gegeven is in principe een simpel uitvloeisel van de eerste stelling. Of je het nu hebt over een overleden familielid, vriend, kennis of zelfs beroemdheid, iedereen heeft deze relatie in de loop van de tijd op een eigen unieke wijze ingevuld. De manier waarop men vervolgens rouwt, indien die persoon er niet meer is, wordt volledig bepaald door die unieke relatie. Natuurlijk zijn er een groot aantal overeenkomsten, verdriet is tenslotte een universeel gegeven, maar die hele specifieke herinneringen, die men heeft aan de overledene, leiden tot soms hele bijzondere nuances bij de rouwverwerking.
De vijf fasen van rouwverwerking
In de oneindige behoefte elk element van ons leven op een of andere manier te kadreren, in hokjes te plaatsen, is dat ook gedaan met betrekking tot rouwverwerking. In de jaren 70 was er een Zwitsers-Amerikaanse psychiater, Elizabeth Kübler-Ross, die op basis van gesprekken met enkele van haar terminale patiënten, de conclusie trok dat er 5 fasen van rouwverwerking bestaan. Hoewel dit model nooit officieel bewezen is, wordt het in een groot deel van de zorgwereld geaccepteerd.
De vijf fasen van rouwverwerking zijn:
- Ontkenning
Dit afweermechanisme zorgt ervoor dat men niet meteen met de harde werkelijkheid geconfronteerd wordt door het in 1e instantie niet te accepteren en dan dat vervolgens gedoseerd wel te doen.
- Protest of boosheid
Verdriet wordt naar de achtergrond gedwongen door kwaad te zijn op wat er gebeurd is en op zoek te gaan naar mogelijke schuldigen in dit drama.
- Onderhandelen / vechten
Dit is een afleidende fase. Men kan niets doen aan de oorzaken en boos worden helpt niet, dus zoekt men het in, soms extreme, andere bezigheden.
- Depressie
Machteloosheid slaat toe en men trekt zich terug om elke vorm van confrontatie met het gebeurde te vermijden, dus de buitenwereld letterlijk buiten te sluiten. Deze fase kan gepaard gaan met gebruik van ingrijpende medicijnen of alcohol.
- Aanvaarding
Uiteindelijke krijgt de realiteit weer vat op de mens en aanvaardt hij / zij wat er gebeurd is. Een oude periode wordt afgesloten, een nieuwe opgestart.
Op zich klinkt dit allemaal heel logisch en hebben we het allemaal wel eens meegemaakt. Toch blijft er controverse over bijvoorbeeld het simpele feit of deze volgorde wel voor iedereen van toepassing is. Ook niet iedereen zal al deze fasen doorlopen en om terug te komen op het persoonlijke verhaal: ik ben vrijwel meteen in fase 5 beland.
Hulpverlening
Rouwverwerking is een intens proces en maar al te vaak kunnen we dat gewoon niet alleen. In eerste instantie zoeken we steun bij vrienden en familie, maar af en toe kan het zijn dat het verdriet zo diep zit, dat professionele hulp noodzakelijk is. www.uitvaartverzorgingdirect.com kan u hierbij assisteren, zij hebben tenslotte een hoop ervaring met rouwende mensen. Hierbij is het mogelijk dat zij zelf mensen in dienst hebben die u kunnen helpen, of zij verwijzen naar mogelijke instanties voor verdere ondersteuning. Kom direct in contact via:
Meer lezen over:
